NHUỘM MÀU XÔI BẰNG LÁ CÂY CỦA ĐỒNG BÀO TÀY MIỀN NÚI PHÍA BẮC.
Xôi ngũ sắc là lễ vật không thể thiếu để dâng cúng tổ tiên trong các dịp Tết của người Nùng nơi đây. Xôi được ngâm, đồ từ gạo nếp do chính tay người dân làm ra, hạt mẩy đều để xôi chín sẽ dẻo, thơm, hạt căng đều đẹp mắt.
Để tạo thành xôi ngũ sắc, đồng bào lấy những lá và thân cây mọc trong rừng hoặc vườn nhà để tạo màu cho xôi. Không chỉ đẹp mắt, xôi ngũ sắc còn là món ăn rất thơm ngon, bổ dưỡng và mang hương vị của núi rừng bởi nó được "nhuộm màu" từ các loại lá rừng.
Ngoài ra theo quan niệm của người Nùng, ăn xôi ngũ sắc trong các ngày lễ tết sẽ mang lại nhiều may mắn, tốt lành bởi xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ; con số 5 cũng là con số tương sinh, là biểu tượng cho hoà hợp âm dương, trời đất, con người. Đó là món ăn đạm bạc nhưng không thể thiếu dâng lên bàn thờ tổ tiên những ngày này. Sống gắn bó với rừng, nên người Nùng nơi đây đã tận dụng những sản vật từ rừng để phục vụ cuộc sống. Như món xôi ngũ sắc này, cũng chỉ từ những lá cây rừng mà làm nên thương hiệu.
Gọi là xôi ngũ sắc (5 màu) nhưng hầu như người dân nơi đây chỉ làm 3 màu đó là đỏ đen và vàng rồi trộn đều lại với nhau. Sau đó ai khéo tay thì nặn xôi vào bát sao cho bát xôi có đỉnhh tròn và cao như ngọn núi. Thường người dân nơi đây sẽ nhuộm xôi màu đen bằng lá sau sau, nhuộm mà đỏ bằng thân một loại cây tiếng dân tộc gọi là cô sla mục, còn màu vàng sẽ được nhuộm bằng 1 loại hoa hái từ rừng có tên tiếng dân tộc là cô Bjóoc phón. Loại cây này mọc tự nhiên trong rừng, hoa nở vào mùa xuân có hương thơm rất đặc trưng, đến mùa hoa nở người dân hái về phơi khô dùng quanh năm. Nếu không kiếm được loại hoa này nhiều người sẽ dùng củ nghệ để thay thế.
Quá trình làm "chất tạo màu" cũng thật cầu kỳ. Lá cây rửa sạch đem vò thật nát hoặc bổ cối giã nát. Mỗi một loại lá đem vò ở một chậu khác nhau. Riêng hoa Bjóoc phóng nhuộm vàng và cây sla mục nhuộm màu đỏ thì đun nhỏ lửa trên bếp để ra màu. Sau đó, nước đun sôi được đổ vào từng chậu. Khoắng đều hỗn hợp nước - lá, sau đó đem hỗn hợp nước này lọc qua tấm vải sạch. Nước màu giữ lại, xác lá đổ đi, người ta mới chogạo nếp mới vô sạch để ráo vào nhuộm màu.
Để tạo thành xôi ngũ sắc, đồng bào lấy những lá và thân cây mọc trong rừng hoặc vườn nhà để tạo màu cho xôi. Không chỉ đẹp mắt, xôi ngũ sắc còn là món ăn rất thơm ngon, bổ dưỡng và mang hương vị của núi rừng bởi nó được "nhuộm màu" từ các loại lá rừng.
Ngoài ra theo quan niệm của người Nùng, ăn xôi ngũ sắc trong các ngày lễ tết sẽ mang lại nhiều may mắn, tốt lành bởi xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ; con số 5 cũng là con số tương sinh, là biểu tượng cho hoà hợp âm dương, trời đất, con người. Đó là món ăn đạm bạc nhưng không thể thiếu dâng lên bàn thờ tổ tiên những ngày này. Sống gắn bó với rừng, nên người Nùng nơi đây đã tận dụng những sản vật từ rừng để phục vụ cuộc sống. Như món xôi ngũ sắc này, cũng chỉ từ những lá cây rừng mà làm nên thương hiệu.
Gọi là xôi ngũ sắc (5 màu) nhưng hầu như người dân nơi đây chỉ làm 3 màu đó là đỏ đen và vàng rồi trộn đều lại với nhau. Sau đó ai khéo tay thì nặn xôi vào bát sao cho bát xôi có đỉnhh tròn và cao như ngọn núi. Thường người dân nơi đây sẽ nhuộm xôi màu đen bằng lá sau sau, nhuộm mà đỏ bằng thân một loại cây tiếng dân tộc gọi là cô sla mục, còn màu vàng sẽ được nhuộm bằng 1 loại hoa hái từ rừng có tên tiếng dân tộc là cô Bjóoc phón. Loại cây này mọc tự nhiên trong rừng, hoa nở vào mùa xuân có hương thơm rất đặc trưng, đến mùa hoa nở người dân hái về phơi khô dùng quanh năm. Nếu không kiếm được loại hoa này nhiều người sẽ dùng củ nghệ để thay thế.
Quá trình làm "chất tạo màu" cũng thật cầu kỳ. Lá cây rửa sạch đem vò thật nát hoặc bổ cối giã nát. Mỗi một loại lá đem vò ở một chậu khác nhau. Riêng hoa Bjóoc phóng nhuộm vàng và cây sla mục nhuộm màu đỏ thì đun nhỏ lửa trên bếp để ra màu. Sau đó, nước đun sôi được đổ vào từng chậu. Khoắng đều hỗn hợp nước - lá, sau đó đem hỗn hợp nước này lọc qua tấm vải sạch. Nước màu giữ lại, xác lá đổ đi, người ta mới chogạo nếp mới vô sạch để ráo vào nhuộm màu.
Nhận xét
Đăng nhận xét